Niemirówek

NIEMIRÓWEK


      Leży na terenach dawnego pogranicza polsko – ruskiego, na obszarze wyjątkowo zmiennej przynależności politycznej i zróżnicowanym składzie etnicznym.

      Od 1462 roku., kiedy ziemia bełska po likwidacji lenna mazowieckiego stała się osobnym województwem, Niemirówek przez cały okres funkcjonowania województwa aż do 1795 roku, leżał w jego granicach. Bliższe określenie położenia Niemirówka to powiat grabowiecki i parafia Łabunie.

      Najstarsze wzmianki dotyczące Niemirówka pochodzą z 1507 roku. Na początku XVI wieku wieś została objęta kolonizacją wołoską, prowadzoną przez Oleśnickich herbu Radwan w swej włości łabuńskiej. Włość tę uzyskali w spadku od Łabuńskich herbu Zagłoba. Jan z Oleśnik w 1535 roku wymieniany jest jako właściciel Niemirówka, kiedy to rozgraniczono wsie królewskie Werechanie i Tarnawatkę od wsi ziemiańskich Niemirówka i Krynic. Jan z Oleśnik, podżupnik bocheński, ożeniony był z Katarzyną Rogaliną. W 1569 roku król oddał Krynice i Niemirówek Marcinowi i Andrzejowi Oleśnickim w drodze zamiany za wsie Damianice i Turów. W 1578 roku jako właściciela wsi wymienia się Marcina Oleśnickiego, podsędka ziemskiego bełskiego. Z Marcinem Oleśnickim należy łączyć budowę grobli w Niemirówku w latach 1583 – 84, co wiązało się zajęciem pastwisk i łąk należących do Jana Zamoyskiego. Być może przy grobli wybudowano jakąś budowlę uważaną za zameczek.

      Pod koniec XVI wieku Jan Zamoyski sądził się z Oleśnickim o zabór mienia i Niemirówek w latach 1603 – 1627 przeszedł w ręce Zamoyskich. W roku 1627 wieś przeszła na powrót w ręce Oleśnickich. W XVIII wieku i XIX nastąpił proces rozdrobnienia własności, który nasilił się na początku XIX wieku. Na przekazie kartograficznym z 1801 Niemirówek jest niepodzielnym, jednolitym majątkiem, chociaż posiadał dwa dwory. Jeden z nich o powierzchni 370 morgów ( w tym 270 morgów gruntu i 100 morgów lasu) należał do Florentyny Głogowskiej, drugi folwark należał do Onufrego Głogowskiego i posiadał 550 morgów użytków i 600 morgów lasu. Wieś natomiast posiadała w 1827 roku ponad 60 domów i ponad 300 mieszkańców.

      W aktach hipoteki z dnia 18 grudnia 1801 roku został dokonany wpis, że dobra Niemirówka zostały podzielone pomiędzy Feliksa Ignacego Głogowskiego a Teklę z Głogowskich Liniewską. Po kilku latach majątek uległ dalszym podziałom rodzinnym, a także trafił do rąk właścicieli okolicznych dóbr. Po śmierci Tekli z Głogowskich Liniewskiej, dnia 25 listopada 1822 roku, część jej majątku przeszła na własność córki Antoniny Liniewskiej Staniszewskiej. Nowa właścicielka ograniczała działalność gospodarczą w dobrach wyprzedając majątek, a szczególnie ziemię. Dnia 18 czerwca1832 roku część majątku została odsprzedana Norbertowi Głogowskiemu, właścicielowi majątku Krynice - Kryniczki. Pozostałe dobra Antonina Liniewska odsprzedała za sumę 78500 złp Alojzemu Korczyńskiemu. Majątek był w posiadaniu Korczyńskich do 6 czerwca 1863 roku, kiedy to syn Alojzego Juliusz Korczyński sprzedał go Józefowi Paszkowskiemu.

      Do końca dziewiętnastego wieku Niemirówek jeszcze dwukrotnie zmieniał właścicieli. W roku 1880 Józef Paszkowski sprzedał Niemirówek Ignacemu i Antoniemu Bogusławskim, a w 1905 roku odziedziczyła go Anna Pochorowicz z domu Bogusławska. Na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku został wzniesiony istniejący do dziś drewniany dwór. Przed dworem założono kolisty podjazd. Zapewne w końcu XVII wieku, bądź na początku wieku XVIII siedziba w Niemirówku została przebudowana w estetykę barokową. Obiekt otrzymał regularny prostokątny kształt i składał się z części: - prostokątnego dziedzińca, otoczonego zabudowaniami, do którego wiodły dwie drogi, - drogi dojazdowej i dworu ustawionego na osi północnej zamykającego dziedziniec od południa, - ogrodu ozdobnego lub ozdobno – użytkowego.

      Podobne koleje losu przechodził również sąsiadujący folwark Niemirówek. Posiadłość ta była własnością Onufrego Głogowskiego. W okresie międzywojennym należał do Czesława Bełdowskiego. Właściciel ten dbał o rozwój gospodarczy majątku. Około 1930 roku budowlana firma żydowska z Komarowa wybudowała stodołę, oborę i piwnicę przy dworze. Obszar majątku w tym czasie wynosił około 300 ha. Właściciel wraz z rodziną przebywał w majątku przez cały okres II wojny światowej. Wyjechał stąd dopiero po zakończeniu parcelacji przeprowadzonej w 1944 roku. Wkrótce budynki dworskie rozebrała miejscowa ludność. Z dawnych zabudowań dworskich pozostały jedynie dwa budynki mieszkalne służby folwarcznej zbudowane około 1930 roku i drewniany dwór, do którego 1 września 1944 roku wprowadziła się szkoła. Resztę dawnej siedziby użytkują indywidualni rolnicy.\

      Pewną sensacją były prace wykopaliskowe w Niemirówku prowadzone w sierpniu 1995 roku na rozległym wzniesieniu „Zamczysko”. Miały na celu weryfikację przekazu lokalnej tradycji o stojącym tam zamku Kazimierza Wielkiego. Fundamenty odsłoniętej budowli wskazują jednak nie na wiek XIV lecz na wiek XVI i XVII (prawdopodobnie budowlę trzeba łączyć z pierwszymi właścicielami – rodem Oleśnickich).

Wiesława Gruner